וואס באדייט די ווארט?

[farshlufen]

צרורות = "שטיינער" באלאנגט נישט אהער ס'איז נישט לשון קודש נאר לשון משנה.

כבוד הרב, תמחול לי אלף פעמים, "והכית בצור".

[בעאבאכטער]

איך הער, ייש"כ.
נישט געטראכט אז "צרור" "צרורות" אין משנה, איז אין אנדערע ווערטער "צורית" "צוריות"...

וועט מען אי"ה פרעגן דעם "הערוך" שפעטער, אויב האט איר עס ביי די האנט דאן ביטע שעהן קלעבט דאס אהער.

[לא לנו]

אויף ותקח צפורה צר, זאגט רש"י, אבן חד.

[בעאבאכטער]

"אבן חד", נישט "אבן". והוא מלשון חוזק.
נישט אנדערש פון "צור", "חרבות צורים", "צור" חסיו בו.

[קוגל מאכער]

צרורות = "שטיינער" באלאנגט נישט אהער ס'איז נישט לשון קודש נאר לשון משנה.

כבוד הרב, תמחול לי אלף פעמים, "והכית בצור".

לעניות דעתי, קען זיין אז ס'איז צוויי ווערטער, צור און צרור, צור מיינט א שטערקער, פעלזן שטיין אין דעם פסוק וואס דו ברענגסט, וואס דאס איז א שטארקע שטיין, צרור מאידך איז א לשון אבן בעלמא, (בדרך אפשר).

[קוגל מאכער]

וואס איז די חילוק פון "הרבה" אתכם, מיט "יוסיף" עליכם, - היינטיגע פרשה דברים.
די שאלה איז סיי אין הבנה און סיי אין יודיש טייטש.
לכאו' אין הבנה מיינט הרבה - אסאך, יוסיף מיינט - מער, (נישט דווקא אסאך).
אבער ווי אזוי טייטשט זיך דאס.

[בעאבאכטער]

עי' תרגום

[קוגל מאכער]

לא הבנתי מה כוונתך,
תכל'ס ווי אזוי טייטשט מען אויף אידיש די צוויי ווערטער אין פסוק

[גין-גאלד]

וואס איז די חילוק פון "הרבה" אתכם, מיט "יוסיף" עליכם, - היינטיגע פרשה דברים.
די שאלה איז סיי אין הבנה און סיי אין יודיש טייטש.
לכאו' אין הבנה מיינט הרבה - אסאך, יוסיף מיינט - מער, (נישט דווקא אסאך).
אבער ווי אזוי טייטשט זיך דאס.

''הרבה אתכם'' איז טייטש: דער אייבישטער האט ענק געמאכט פאר 'פיל', (פיל מיינט 'אסאך').
''יוסף ה' עליכם'' איז טייטש: דער אייבערשטער זאל 'פארמערן' אויף ענק.

[וויל זיין גוט]

וואס איז די חילוק פון "הרבה" אתכם, מיט "יוסיף" עליכם, - היינטיגע פרשה דברים.
די שאלה איז סיי אין הבנה און סיי אין יודיש טייטש.
לכאו' אין הבנה מיינט הרבה - אסאך, יוסיף מיינט - מער, (נישט דווקא אסאך).
אבער ווי אזוי טייטשט זיך דאס.

''הרבה אתכם'' איז טייטש: דער אייבישטער האט ענק געמאכט פאר 'פיל', (פיל מיינט 'אסאך').
''יוסף ה' עליכם'' איז טייטש: דער אייבערשטער זאל 'פארמערן' אויף ענק.

זייער גוט גע'מסביר'ט, איך וויל נאר פרעגן אויב עס וואלט אויך געקענט שטיין הרבה עליכם און יוסף אתכם, לכאורה דאכט זיך אז נישט, ווייל הרבה מיינט מען נעמט די זאך און מען פארמערט די זאך אליינס, יוסף מיינט אז מען לייגט צו צו די זאך.

[יאפין]

ריכטיג, "עם זו יצרתי" וכו',
איך האב געמיינט צו טרעפן דעם מכנה משותף בשורש, און ס'איז לכאורה דא.

א שיינע שמועס פאר בין 'המצרים'.

[קוגל מאכער]

וואס איז די חילוק פון "הרבה" אתכם, מיט "יוסיף" עליכם, - היינטיגע פרשה דברים.
די שאלה איז סיי אין הבנה און סיי אין יודיש טייטש.
לכאו' אין הבנה מיינט הרבה - אסאך, יוסיף מיינט - מער, (נישט דווקא אסאך).
אבער ווי אזוי טייטשט זיך דאס.

''הרבה אתכם'' איז טייטש: דער אייבישטער האט ענק געמאכט פאר 'פיל', (פיל מיינט 'אסאך').
''יוסף ה' עליכם'' איז טייטש: דער אייבערשטער זאל 'פארמערן' אויף ענק.

זייער גוט גע'מסביר'ט, איך וויל נאר פרעגן אויב עס וואלט אויך געקענט שטיין הרבה עליכם און יוסף אתכם, לכאורה דאכט זיך אז נישט, ווייל הרבה מיינט מען נעמט די זאך און מען פארמערט די זאך אליינס, יוסף מיינט אז מען לייגט צו צו די זאך.

אויסגעצייכנט. אייוועלט פארמאגט אויסגעצייכנטע שרייבערס אויף א הויכן לעוול.
יישר כוח.

[גין-גאלד]

וואס איז די חילוק פון "הרבה" אתכם, מיט "יוסף" עליכם, - היינטיגע פרשה דברים.
די שאלה איז סיי אין הבנה און סיי אין יודיש טייטש.
לכאו' אין הבנה מיינט הרבה - אסאך, יוסיף מיינט - מער, (נישט דווקא אסאך).
אבער ווי אזוי טייטשט זיך דאס.

עי' תרגום

לא הבנתי מה כוונתך,
תכל'ס [תכלית(?)] ווי אזוי טייטשט מען אויף אידיש די צוויי ווערטער אין פסוק

ער האט לכאורה געמיינט דאס וואס דער תרגום שרייבט אויף הרבה אתכם: 'אסגי יתכון'.
וואס דאס מיינט אויך 'פיל', און נישט 'מער'.

אגב, איז דא נאך א פשוט'ע חילוק צווישן 'הרבה אתכם' און 'יוסף עליכם'. ווייל הרבה אתכם גייט ארויף אויפן עבר, ווידעראום יוסף עליכם אויף להבא.

[לייבל שטילער]

יוסף מיינט פארמערן אויף עפעס וואס איז שוין דא דווקא.

הרבה קען מיינען אפילו ווען דערווייל איז גארנישט דא.

[קלאָצקאָפּ]

הוספה באדייט צולייגן

[קוגל מאכער]

וואס איז טייטש? נוגש, און וואס איז טייטש שוטר???

מיר קוקט אויס נוגש= באצווינגער. שוטר = פאליציי.
אויב אייער רבי האט אנדערש געטייטשט, לאזט מיר וויסן.

[קוגל מאכער]

ווייסט איינער אויב ס'איז דא א חילוק צווישן די ווארט ווייב מיט די ווארט פרוי ? אדער ס'איז אלעס איינס [אפשר איז דא א חילוק צווישן א פארהייראטע מיט נישט, וצ"ע]

[קלאָצקאָפּ]

ווייסט איינער אויב ס'איז דא א חילוק צווישן די ווארט ווייב מיט די ווארט פרוי ? אדער ס'איז אלעס איינס [אפשר איז דא א חילוק צווישן א פארהייראטע מיט נישט, וצ"ע]

ווייב נוצט מען נאר ווען מען רעדט לגבי דעם מאן. (פונקט ווי איר וועט נישט פרעגן צו ס'איז דא א חילוק צווישן 'זון' און 'אינגל'.)
ביטע נישט רעאגירן אז א זון קען זיין א יונגערמאן אויך...

[וויל זיין גוט]

ווייסט איינער אויב ס'איז דא א חילוק צווישן די ווארט ווייב מיט די ווארט פרוי ? אדער ס'איז אלעס איינס [אפשר איז דא א חילוק צווישן א פארהייראטע מיט נישט, וצ"ע]

ווייב נוצט מען נאר ווען מען רעדט לגבי דעם מאן. (פונקט ווי איר וועט נישט פרעגן צו ס'איז דא א חילוק צווישן 'זון' און 'אינגל'.)
ביטע נישט רעאגירן אז א זון קען זיין א יונגערמאן אויך...

לכאורה האט עס מיט אמאל און היינט, איך מיין אז דער אויסדריק 'יענעמס פרוי' ווערט פיל גענוצט אין אלטע שרייב ווערק, און פון צווייטן זייט, איז א שוהל פאר נקבות א 'ווייבער שוהל' נישט א פרויען שוהל.

אבער אין די היינטיגע שפראך, ווערט מער גענוצט פרויען אויף כלליות, און ווייב לגבי מאן, ווייל היינט שרייבט מען למשל: פרויען אריינגאנג, אדער אסיפה פאר פרויען, מה שאין כן, קיינער וועט היינט נישט זאגן מיין פרוי אדער יענעמס פרוי, נאר ווייב.

[קלאָצקאָפּ]

ווייסט איינער אויב ס'איז דא א חילוק צווישן די ווארט ווייב מיט די ווארט פרוי ? אדער ס'איז אלעס איינס [אפשר איז דא א חילוק צווישן א פארהייראטע מיט נישט, וצ"ע]

ווייב נוצט מען נאר ווען מען רעדט לגבי דעם מאן. (פונקט ווי איר וועט נישט פרעגן צו ס'איז דא א חילוק צווישן 'זון' און 'אינגל'.)
ביטע נישט רעאגירן אז א זון קען זיין א יונגערמאן אויך...

לכאורה האט עס מיט אמאל און היינט, איך מיין אז דער אויסדריק 'יענעמס פרוי' ווערט פיל גענוצט אין אלטע שרייב ווערק, און פון צווייטן זייט, איז א שוהל פאר נקבות א 'ווייבער שוהל' נישט א פרויען שוהל.

אבער אין די היינטיגע שפראך, ווערט מער גענוצט פרויען אויף כלליות, און ווייב לגבי מאן, ווייל היינט שרייבט מען למשל: פרויען אריינגאנג, אדער אסיפה פאר פרויען, מה שאין כן, קיינער וועט היינט נישט זאגן מיין פרוי אדער יענעמס פרוי, נאר ווייב.

א ווייב ווערט אייביג נאר גענוצט לגבי דעם מאן, און מען קען דעריבער נישט זאגן "א ווייב", פונקט ווי מ'קען נישט זאגן "א זון".

די ווערטער: זון, טאכטער, טאטע, מאמע, פעטער, מומע,ווייב, מאן (אין איין זין), וכדו' ווערן גענוצט ארויסצוברענגען די קירבות פון איין פערזאן צום צווייטן.

ווייבער שול איז טאקע א קשיא, און איז ווארשיינליך א טעות.

אבער "גרונמ'ס פרוי" קען מען נאך הערן היינט אויך און ס'איז נישט גרייזיג פונקט ווי "גרונמ'ס אינגל", ווייל דאס ברענגט נישט ארויס די קירבות, נאר אז ס'איז זיין אייגנטום, און עס איז פונקט ווי "גרונמ'ס רעקל".

[מיסטעריעז]

ווייבער שוהל איז קיין טעות, אמאל פלעגן נאר פארהייראטע פרויען קומען אין שוהל.

[טראבל מעיקער]

נוגש מיינט א דיקטאטור.

קאוד: וועל אויס אלע

"נוגש" הוא כינוי למלכי אשור ובבל שהגלו את ישראל מארצם, כפי המובא בספר ישעיה: "ונשאת המשל על מלך בבל ואמרת איך שבת נוגש".

[קוגל מאכער]

נוגש מיינט א דיקטאטור.

קאוד: וועל אויס אלע

"נוגש" הוא כינוי למלכי אשור ובבל שהגלו את ישראל מארצם, כפי המובא בספר ישעיה: "ונשאת המשל על מלך בבל ואמרת איך שבת נוגש".

במחילת כבוד תורתו, ביי מיר אין חומש שטייט "ויצו פרעה ביום ההוא, את הנוגשים בעם ואת שוטריו לאמר", אסאך פריער פון דעם.

[גין-גאלד]

נוגש מיינט א דיקטאטור.

קאוד: וועל אויס אלע

"נוגש" הוא כינוי למלכי אשור ובבל שהגלו את ישראל מארצם, כפי המובא בספר ישעיה: "ונשאת המשל על מלך בבל ואמרת איך שבת נוגש".

במחילת כבוד תורתו, ביי מיר אין חומש שטייט "ויצו פרעה ביום ההוא, את הנוגשים בעם ואת שוטריו לאמר", אסאך פריער פון דעם.

קוגל מאכער, וואס פארשטייסטו נישט. ער ברענגט דיר א מקור פון א צווייטע פסוק אין נ''ך, ווי דארט זעהט מען אז נוגש מיינט א דיקטאטור.
דיקטאטור באדייט, אזא איינער וואס מ'מוז אים אויספאלגן אלעס וואס ער הייסט. דאכט זיך מיר אז אויף אידיש איז דא עפעס א ווארט דערויף,
קען איך מיר נישט דערמאנען אויף די מינוט, ''דערפאלגער'',''פארפאלגער'' , אזא מין ווארט בערך.

[farshlufen]

מלשון "לא יגוש את רעהו" ענין "לחץ".